Werk en zingeving
Van één van mijn klanten die Etymologie (hoe woorden ontstaan) had gestudeerd leerde ik dat het woord enthousiasme betekent “bezield van god”. Soms zien we mensen die in hun werk enthousiast zijn. Soms ontbreekt dat. Wat is dat toch? Volgens mij heeft dat te maken met de mate waarin je zelf vindt dat je zinvolle bijdrage levert. Maar wanneer doe je dat? Hoe meet je dat?
God schiep de wereld in zeven dagen. Elke dag ziet hij, na gedane arbeid, om en ziet dan “dat het goed is”. Zo schept hij land en water, dieren en planten, en uiteindelijk ook de mens. Maar daarmee is iets bijzonders. De mens schept hij naar zijn voorbeeld. Waarom zou Hij dat gedaan hebben? Had Hij daar een bedoeling mee? Ik kan daar alleen maar naar gissen natuurlijk. En ik heb er ook niet voor gestudeerd. Maar ik ben ervan overtuigd dat daar een plan achter steekt.
Veel mensen zijn op zoek naar werk dat het in staat stelt een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij. Het bovenstaande citaat uit Genesis verwoordt volgens mij dat verlangen. Volgens mij was God begonnen met het scheppen. Zo beginnen we allemaal wel eens aan iets. Als we eenmaal bezig zijn valt de klus soms, qua omvang of complexiteit, tegen. Misschien is dat met de schepping ook wel zo gegaan. Op de zesde dag dacht God: “ik krijg het nooit af”. Om dat probleem op te lossen schiep hij de mens, naar zijn voorbeeld, om de schepping te vervolmaken. Ik las ooit in een oude statenbijbel uit 1919 dit verhaal nog eens na. En ik was blij verrast in die vertaling te lezen dat het er ook echt stond. Op de zesde dag kijkt God, net als alle andere dagen, om naar Zijn scheppingsarbeid en ziet dat het goed is. En dan staat het er: “Hij zag dat het goed was, om te volmaken.”
Ieder mens, ook als je niet in God gelooft, verlangt er volgens mij naar om betekenis te hebben binnen het grote geheel. Dat kan groots en meeslepend (Ghandi, Mandela, Gorbatsjov) of op bescheiden schaal, bijvoorbeeld in de zorg voor je kinderen. Om iets toe te voegen aan wat er allemaal al is. Of dat wat er is mooier te maken. Of veiliger, goedkoper, sneller. Wat maar in het verlengde ligt van jouw verlangen, talenten, gaven en mogelijkheden. Dat kan soms in werk. Maar het hoeft niet persé. Werk is één van de mogelijkheden om in het “licht” van het bovenstaande actief te zijn. Maar kijk eens hoeveel mensen zonder werk niet fantastische dingen doen die iets toevoegen aan al wat is. In verenigingen, in kerken, thuis in gezinnen, voor de buren of voor geliefden. Ik ben dankbaar dat ik mag proberen in mijn werk de bezieling van mensen te zoeken. En te kijken of en waar het mogelijk is die ook “loonvormend” in te zetten. Want niet alleen de geest is belangrijk, het lichaam wil ook onderhouden worden. Toch? Maar het geeft mij altijd weer veel voldoening als ik na een traject afscheid neem van een cliënt waarvan het lichaam zich “begeesterd” toont. Als de ogen twinkelen, kracht met zachtheid wordt gecombineerd en tekst en muziek bij elkaar passen. Als wat je doet (weer) met enthousiasme wordt gedaan.